het einde van de geschiedenis

Zoals gemeld in Verkeerde verwachtingen koesterde ik ooit de misvatting dat het met godsdienst in het algemeen en het christendom in het bijzonder een aflopende zaak was. De Amerikaanse publicist Fukuyama ging niet veel later nog een stapje verder en verkondigde in zijn boek Het einde van de geschiedenis dat het met de geschiedenis zelf een aflopende zaak was. Hij wist overigens met deze onnozelheid wel wereldberoemd te worden.
Wij spreken over de jaren na de val van de Muur. De strekking van zijn betoog was dat de combinatie van de vrije markteconomie en democratie daarmee wereldwijd de volledige ideologische hegemonie had verworven en dat er alleen nog wat achterhoede gevechten en nasputteringen zouden volgen: de historie was voltooid.
Overigens een oud trucje onder ultra-conservatieven: Hegel verkondigde ook al dat met de Pruisische heilstaat onder Bismarck de geschiedenis tot voltooiing was gekomen. En de Staat van Plato had als voornaamste oogmerk om alle staatkundige ontwikkeling (en dus de geschiedenis) tot stilstand te brengen.
Lang heeft het met Fukuyama's einde van de geschiedenis niet geduurd. Toen de Twin Towers in rook waren opgegaan en Bush een illegale oorlog in Irak begon "om de democratie te verspreiden" was het met de these wel gedaan. In 2008 volgde bovendien nog het ideologische failliet van de vrije markt economie die alleen met veel kunst en vliegwerk en een diepe greep in de collectieve middelen gered kon worden.
Ironisch genoeg is heden voor het eerst in de geschiedenis het einde van de geschiedenis van de mensheid inderdaad nabij. Als wij onverdroten doorgaan op de ingeslagen weg zullen over een eeuw alleen de ratten en kakkerlakken nog overleven. De urgente vraag is of democratie, de vrije markt en godsdienstige illusies de voedingsbodem kunnen vormen voor een radicaal andere route. Het tegendeel lijkt eerder het geval.

Verdient voetbal een eigen Belisarius?

Om met de Slagertjes, klasgenoten van Woutertje Pieterse, en begenadigde dichters mee te rijmen:
Sport is een schone zaak
En schept de mensheid veel vermaak

Dat geldt wat mij betreft voor bijna alle sporten die in ons land boefend worden. Maar voor voetbal moet ik toch echt een uitzondering maken. Daar overtreft de hoeveelheid irritatie over het fenomeen veruit de hoeveelheid vermaak die het eventueel nog oplevert. Voetbal is geen sport meer maar een bedrijfstak en dan ook de nog de bedrijfstak die veruit het meest in het nieuws is. Het eindeloos gejeremieer over de blessures met doorlichting van het medisch dossier van het hele elftal en liefdevolle aandacht voor ieders middenvoetsbeentje. De litanie van bestuurlijke chaos waarbij de strijd om het pluche uitsluitend gaat tussen uitdeukers, Neanderthalers en ex-criminelen waarvan wij tot in de details op de hoogte worden gehouden..
Maar bovenal natuurlijk de nimmer aflatende stammenstrijd tussen de aanhangers die als wilde beesten in afzonderlijke kooien dienen te worden aan- en afgevoerd onder toezicht van de hele landelijke politiemacht.
Dan denk je dit moet wel een dieptepunt in de menselijke geschiedenis van de sportbeleving zijn. Niet dus. Het kan altijd nog erger.
In het laat Romeinse Rijk waren de wagenrennen nog populairder en nog meer politiek beladen dan voetbal nu. In 513 liepen volgens Wikipedia de na afloop van de spelen gebruikelijke rellen in Constantinopel zozeer uit de hand dat de twee voornaamste facties na een paar dagen plunderen gemene zaak maakten en het paleis dreigden te bestormen. Waarop generaal Belisarius de relschoppers insloot in het hippodroom en er 30.000 om zeep liet brengen. Een bloedbad.
Door alle vernielingen was in de stad voldoende ruimte ontstaan om de Hagia Sofia te bouwen. Dat dan weer wel. Ook werden voor de zekerheid een paar jaar geen wagenrennen gehouden.

Maria

Op de avond dat wij de geboorte van Jezus gedenken mogen onze gedachten ook wel even uitgaan naar Maria.
Dat meisje zal het niet makkelijk gehad hebben in die stal en ook nog zonder medische zorg.

Rouw... en wederopstanding

Tijdelijk geen opmerkingen wegens het verlies van Oscar, een jonge kater met vele innemende eigenschappen.

Update:
Na 8 dagen en nachten en na enige illegale klauterpartijen op een belendend bouwterrein en enigszins met gevaar voor eigen leven teruggevonden op de vijfde verdieping van een ziekenhuis in aanbouw.
Katten zijn toch overlevingskunstenaars: alleen wat mager en gestresst en heel hongerig.

Vaclav Havel: een man die wist

Toonbeeld van burgerlijke moed. Een held die groot persoonlijk risico liep maar die er zich niet voor leende om de andere kant op te kijken om maar niets te hoeven weten.

Of om met de man zelf te spreken:

.... Complete skepticism is an understandable consequence of discovering that one’s enthusiasms are based on illusion. This skepticism leads to a dehumanization of history — a history drifting somewhere above us, taking its own course, having nothing to do with us, trying to cheat us, destroy us, playing out its cruel jokes.

But history is not something that takes place elsewhere; it takes place here. We all contribute to making it. If bringing back some human dimension to the world depends on anything, it depends on how we acquit ourselves in the here and now…

Hope in this deep and powerful sense is not the same as joy when things are going well, or willingness to invest in enterprises that are obviously headed for early success, but rather an ability to work for something to succeed. 

wir haben es nicht gewusst

Ik mag altijd graag een potje schelden op christelijke hypocrisie maar het rapport Deetman is zo verschrikkelijk dat de woorden mij in de mond besterven.
En dan te bedenken dat het christelijk volksdeel zich nog steeds moreel ver verheven voelt boven ons ongelovigen.

update:
Kardinaal Simonis heeft inmiddels zijn excuses aangeboden voor de in de aanhef gebruikte woorden. Dat had hij wat mij betreft wel kunnen laten. De onnozelaar had kennelijk geen idee van de context van zijn woorden maar dit is een van de zeer weinige gelegenheden dat een vergelijking met de holocaust gezien de aard en omvang van het misdrijf bijna op zijn plaats is en waarin ook sprake was van de meest laffe en verachtelijke soort van moedwillige onwetendheid.

Keynes anno 540?

Bij toeval zag ik een deel van een documentaire over de bouw van de Hagia Sophia, die ik onlangs nog mocht bewonderen. In 6 jaar tijd is dat wonder voor elkaar gebracht in 2 ploegendiensten van 5000 man. Door 2 Armeense ingenieurs die experimenteerden met de zwaartekracht en met behulp van alle vakmanschap en artistiek talent dat in het rijk beschikbaar was. Nu heb ik bij het aanschouwen van de prestige projecten van keizers en pausen als paleizen en kathedralen altijd neiging tot - laten we het benoemen als - de populistisch socialistische reflex. Ik weet heus wel dat bijvoorbeeld de kathedralen niet zijn gebouwd "over de ruggen van de arbeiders" maar juist door de meest gekwalificeerde vaklieden die bovendien georganiseerd waren in gildes die een naar de maatstaven van de tijd fatsoenlijke betaling waarborgden, maar ik bleef die projecten, hoe indrukwekkend ook, toch beschouwen als uitingen van ego-maniakale spilzucht.
Tot ik het vandaag na mijn wekenlang gemopper op de obsessie met Soberheid van de huidige Europese machthebbers in een positiever daglicht zag.
Wat Justinianus daar aanrichtte was niet alleen een wereldwonder maar in feite een gigantisch werkgelegenheidsproject en een Keynesiaanse economische stimulans van de eerste orde.

natuurfilm

Tien minuten naar gekeken naar "Frozen Planet". Lang genoeg om een stel orca's een walvisachtige na een lange vlucht onder water te zien duwen en afmaken. Om vervolgens in eveneens schitterende beelden te mogen meemaken hoe een aantal schattige pinguin babies van het ijs werden geplukt door vraatzuchtige roofvogels.
Toen kon ik het niet langer aanzien. Gemengde gevoelens.
Ben ik nu een sentimentele kluns die niet in staat is de wreedheid van de natuur onder ogen te zien?
Ongetwijfeld waar. Ook waren er geen overmatig bloederige beelden. Maar ik voelde mij wel door de makers van de film gemanipuleerd - de lange jacht, de pluizige vogelkoppies- tot emotionele identificatie met de slachtoffers. Wel beelden van schattige pinguinbabies maar geen beelden van schattige hongerige roofvogelbabies die werden gevoed door hun liefdevolle en ijverige ouders.
Maar ik zal mij op basis van die paar minuten geen oordeel over de film aanmatigen. Feit is wel dat ik spinnen en ander klein ongedierte in mijn woning aangetroffen liever liefdevol naar buiten draag dan er korte metten mee te maken. Ook al geloof ik niet in reincarnatie en acht ik de kans dat ik nog eens als pissebed terugkeer gering.
Maar aangezien ik ook een produkt ben van het proces van natuurlijke selectie mogen we aannemen dat die neiging tot inleving in het slachtoffer van enig nut is voor de overlevingskansen van de mensheid.

geen haast

In Durban is afgesproken dat we in 2015 een afspraak gaan maken om in 2020 iets te gaan doen.
Uit dit resultaat spreekt wel een enorm gevoel van urgentie om de temperatuurstijging op aarde een beetje binnen de perken te houden. Gelukkig voor de overlevingskansen voor de mensheid op termijn gaat de wereld de komende jaren dankzij het Europese beleid van Discipline en Soberheid een recessie tegemoet.
Zo mitigeert de ene domheid de gevolgen van de andere domheid.
Geen haast dus, behalve op de autoweg. Daar meent ons kabinet juist nu de luchtvervuiling te moeten bevorderen door de maximumsnelheid te verhogen.

hersenonderzoek en de vrije wil

In het Parool dit weekend een interview met neurowetenschapper Dick Swaab wiens boek "Wij zijn ons brein" blijkbaar inmiddels een wereldwijde bestseller is geworden. Een tamelijk rommelig boek trouwens - voorzover ik mij herinner want ik ben het kwijt.
In de marge komt ook de fascinerende kwestie van de nieuwe neurologische bevindingen ten aanzien van de vrije wil weer aan de orde. De vrije wil bestaat helemaal niet en is een illusie want zo luidt het argument wij hebben inmiddels kunnen aantonen dat de keuzes die we bewust lijken te maken al een halve seconde eerder onbewust zijn gemaakt. Het lijkt er dus op (in mijn woorden) dat de keuze min of meer autonoom wordt gemaakt en dat ons "ik" zich die keuze pas even later toeeigent.
En meldt Swaab: inmiddels weten we dat het nog ernstiger is. Het blijkt dat ons brein sommige beslissingen zelfs zeven tot acht seconden eerder neemt dan wij ze denken te nemen.
Dit is een bevinding die overigens al een jaar of twee of drie in het publieke domein is. Ik vond en vind deze uitkomst vooral boeiend als bevestiging van mijn opvatting dat juist het "zelf" helemaal niet bestaat -anders dan  als theoretisch construct achteraf.
Nu schijnt er vanuit juridische hoek bezwaar te zijn gemaakt tegen de these dat de vrije wil niet bestaat omdat het hele rechtstelsel is gebouwd op de notie van toerekeningsvatbaarheid.
Ik vermoed dat hier van beide kanten zowel rommelig als veel te eng gedacht wordt over het begrip vrije wil.
De vrije wil waarop deze nieuwe neurologische bevinding van de halve of de acht seconden betrekking heeft betreft eigenlijk alleen de impulsieve beslissingen. Maar wat wij normaal voornamelijk als onze vrije wil zien voltrekt zich over een heel ander tijdsbestek. Wij kunnen bijvoorbeeld het plan opvatten een huis te kopen. Dan gaan we maanden op zoek, bekijken het ene na het andere huis en na een half jaar is het zover en kopen we eindelijk uit vrije wil een huis. Dan kun je toch moeilijk volhouden dat die halve of acht seconden nog veel uitmaken. In de juridische sfeer wordt daarin voorzien door het begrip "met voorbedachte rade". Voor een inbreker die eerst een dag mijn huis observeert voor hij de boel leegplundert spelen die 8 seconden voor zijn beroepskeuze geen enkele rol.  
Nu kun je natuurlijk nog steeds blijven volhouden dat de vrije wil niet bestaat op grond van de overweging dat ik door milieu en erfelijkheid geconditioneerd ben om een huis te kopen en hij om het leeg te roven. Swaab komt overigens in het interview ook met dit argument aandragen.
Maar dat heeft dan inmiddels al niets meer te maken met de nieuwe neurologische bevindingen maar is alleen een herhaling van het aloude determinisme van nature en nurture.
En een andere zo mogelijk nog interessantere ontdekking van het moderne breinonderzoek is nu juist de theorie van de plasticiteit van het brein die aan dit determinisme afbreuk doet en daarmee juist een nieuwe opening voor het idee van een vrije wil creeert. Maar daarover een andere keer.

verkeerde voorspellingen 4: irak

Irak is ontruimd. En Obama leeft nog. Een ongelooflijke prestatie.
Mijn verwachting was dat Obama het niet zou overleven als hij serieus werk zou maken van de beloofde beeindiging van de oorlog in Irak.
Hij had weliswaar al voor zijn aantreden Bush en Maliki zo ver gekregen om een eerste stap te zetten, maar het was duidelijk dat het leger, de neo-conservatieven (die nu nog steeds Iran willen bombarderen en het martelen verdedigen) en het militair industrieel complex absoluut niet van plan waren om echt te vertrekken. Een nieuwe afgang met stille trom uit een niet alleen misdadige maar ook nutteloze en in wezen verloren oorlog leek onaanvaardbaar. Een herbeleving van het trauma van Vietnam.
Hoe is het mogelijk dat hij het voor elkaar kreeg?
Afgezien van de waarschijnlijkheid dat de man de Einstein onder de politici is lijkt het antwoord: stiekem, stapsgewijs en soms ook tegen een hoge prijs.
Hij liet tot verontwaardiging van zijn eigen achterban Bob Gates de republikeinse Minister van Defensie op zijn plek zitten. Dat nam een tijdje de argwaan weg. Aanvankelijk gaf hij zijn generaals die heilig in die malle COIN strategie geloofden voor elke soldaat die werd teruggetrokken uit Irak er een terug in Afghanistan. Dit is moreel een zeer kostbare uitruil want het heeft de oorlog daar vermoedelijk nutteloos met 2 jaar verlengd - al heeft Obama waarschijnlijk in die tijd nog gedacht dat daar nog kansen lagen voor iets anders dan een smadelijke terugtocht. Andere hoge prijs: het niet vervolgen van oorlogsmisdadigers als Cheney.
De verdere terugtrekking is steeds uitgeruild tegen iets dat het moreel van het leger opvijzelde: de succesvolle operatie Osama Bin Laden, en (tegen het advies van Gates nog wel) de eerste overwinning sinds decennia voor het Amerikaanse leger in Lybie.
Met stiekem bedoel ik onder meer dat er nooit de aandacht op is gevestigd in de pers of in de publieke opinie. Ongetwijfeld hebben nog vele andere factoren een rol gespeeld waarvan een buitenstaander geen vermoeden heeft. Misschien heeft ook wel geholpen dat een disproportioneel deel van het leger Afrikaans-Amerikaans is. En dat de COIN generaals inmiddels naar de zijlijn waren gemanoeuvreerd. En dat de Republikeinen in deze periode niet meer dan warhoofden en blaaskaken zijn.
Hoe dan ook een indrukwekkende prestatie.

de euro: hoelang nog 4

Eigenlijk zou ik maar liever mijn kop in het zand steken en er niets meer over horen tot de hele treurnis voorbij is - wat ook de uitkomst moge wezen.
Maar wij hebben nu eenmaal het geluk in een democratie te leven, hoewel dat in Europees bestek tamelijk dubieus begint te worden, en dan mag je wat mij betreft alleen maar mekkeren en zeuren als je gaat stemmen en als je je voordien naar behoren (of beste vermogen; alles in het redelijke) informeert. En ik mag graag mekkeren en zeuren. Dus.
Voor een heldere en bondige analyse van de crisis van Europa en de euro moet je tegenwoordig ironisch genoeg bij Al Jazeera zijn. Zie Joseph Stiglitz: What can save the euro?
Soberheid en Discipline wil de Duitse Domineesdochter aan het wufte Europa als medicijn toedienen. Morele genoegdoening - maar niet het geneesmiddel voor de kwaal. Integendeel.

Update:
Ook heel interessant: The Merkelization of Europe door Paul Hockenos te vinden op de site van Foreign Policy

van oude mensen en dingen die voorbijgaan 1: kerstboomkaarsjes

Heden kerstboom gekocht. Belachelijk vroeg natuurlijk maar we waren toch in het tuincentrum vanwege de aanschaf van een kattenluik. Bovendien: een paar dagen voor Kerstmis troffen we de laatste jaren alleen nog scheve en scharminkelige boompjes aan. Ik weet dat het bezoek aan een Kersthal veel mensen in een feestelijke stemming brengt maar dit is mij helaas vreemd. Neerslachtigheid is een betere omschrijving. In een hal van enkele honderden bij enkele honderden meters met waarschijnlijk wel een miljoen kerstversierselen -alles wat de mens ooit heeft kunnen verzinnen aan wansmaak wordt tentoongespreid, aangevuld met wat in uitgebuite werelddelen door kinderhanden aan frutsels gemaakt kan worden - troffen wij letterlijk niet 1 doosje kerstboomkaarsjes.
Het feest van het licht is verworden tot het feest van het kunstlicht.

update:
Voor Amsterdammers: bij de Poppendokter in de Reestraat (9 straatjes) zijn nog volop kerstboomkaarsjes te koop.

dichten als hobby

Bij toeval las ik dat de Europese staatsman Herman van Rompuy zich in zijn ongetwijfeld schaarse vrije uren toelegt op het dichten van haiku's. Aangezien mij dat een sympatiekere hobby lijkt dan het organiseren van bunga bunga parties zijn website bezocht. Maar helaas zijn versjes zijn wel erg flets. Slappe thee. 

Daarom maar eentje van een echte meester.

Basho

door zomerregens

zijn de kraanvogelpoten

korter geworden

miserabele excuses

De Nederlandse regering heeft excuses aangeboden voor het bloedbad dat nederlandse militairen in 1947 in Rawagede op Java hebben aangericht. Wij hebben daar bepaald haast mee gemaakt: het is pas 64 jaar geleden.
Daar zijn honderden mannen omgebracht. De 7 nu nog levende weduwen krijgen wel 20.000 euro compensatie per persoon. !40.000 euro dus samen; dat loopt nog aardig in de papieren.
Je moet er niet aan denken wat het allemaal gekost zou hebben als de regering bijvoorbeeld al na 10 jaar de beschaving zou hebben opgebracht voor deze verontschuldigingen. Dan waren er misschien nog wel 100 weduwen in leven geweest. We kunnen er verder wel vanuit gaan dat deze oorlogsmisdaden inmiddels verjaard zijn - mocht er nog iemand van de daders en eindverantwoordelijken in leven zijn.

bijna gratis 7: jazz

Het is een mirakel maar Jazzcafe Alto bestaat nog steeds.
Voor de luttele toeslag van 60 eurocent op een pilsje kun je er avond aan avond de beste jazzmusici van ons land zien spelen.
Gisteravond was Saskia Laroo er. Een nerveuze, integere muzikante.
De zaak was voor een zondagavond goed vol, maar uitsluitend met jonge buitenlandse toeristen. Want alle gidsen vermelden het volkomen terecht. Amsterdammers lijken het bestaan van Alto geheel te zijn vergeten.

geen maagden in de auto

Volgens BBC news:

A report in Saudi Arabia has warned that if Saudi women were given the right to drive, it would spell the end of virginity in the country. The report was prepared for Saudi Arabia's legislative assembly, the Shura Council, by a well-known conservative academic.

Het gaat hier om de handhaving van het verbod op eigenstandig autorijden door vrouwen. Als vrouwen zelf gaan autorijden zullen de gevolgen verschrikkelijk zijn: homosexualiteit, prostitutie en pornografie zullen woekeren en er zal geen maagd meer overblijven.
En hij heeft gelijk. Kijk maar naar Nederland. Al die vrouwen achter het stuur en inderdaad het woekert hier.
En of die chauffeurende dames allemaal nog maagd zijn valt ook te betwijfelen.
Het moet dan ook worden betreurd dat de invloed van de SGP in ons land zo gering is dat een dergelijk verbod hier weinig kans maakt.
Hetgeen mij trouwens herinnert aan de grote vaderlandse denker Bolland. Deze maakte zich ook zorgen om de maagdelijkheid. Maar dat betrof de maagdelijkheid van de dames die op de wulps gevormde zadels van die moderne fietsen plaatsnamen. Fietsende dames dat was hem een gruwel.  

De zegeningen van het theisme (islamitische versie). Bolland was overigens geen theist maar Hegeliaan. Je weet niet wat erger is.

wu wei

Een chinees begrip dat mij fascineert omdat ik vermoed dat het over iets gaat waar wij geen echt woord voor hebben al komt het woord "flow" misschien enigszins in de buurt.
Wij hebben er geen woord voor op dezelfde manier als voor het chinese chi dat ook niet vertaalbaar is omdat het - zowel zin als onzin - verankerd is in 3000 jaar chinese cultuur. Een cultuur waarin ik mij ook nog eens niet naar behoren heb verdiept al zou dat waarschijnlijk ook niet veel helpen.
Alles wat volgt is dus speculatief en vermoedelijk projectie van mijn eigen preoccupaties.
Zelfs een beginnende pianospeler verricht in mijn ogen al een klein wonder omdat zijn linker hand niet weet wat zijn rechterhand doet. Na enige oefening zijn zijn beide handen samen in staat om tientallen juiste toetsen in de minuut aan te slaan op instructie van de noten op het muziekblad dat zijn ogen waarnemen. Een motorisch wonder dat hij alleen kan voltrekken door geheel te vertrouwen op de impulsen van zijn zenuwstelsel. Zodra er een interventie komt van de eigen wil, verlangen, ambitie of enige andere vorm van ego, zelf of zelfbewustzijn komt er niets meer van terecht. Onze wil en ons bewustzijn zijn als sturende instantie veel te traag. Het is niet "ik speel"maar "er wordt gespeeld"; het "ik" is niet meer dan een toeschouwer.
Je ziet het ook mooi in de wereld van de sport. Twee tennisspelers drijven elkaar in een finale naar grote hoogten van anticipatie en precisie. Het einde van de match nadert en een van beiden beseft plotseling dat hij met nog twee rake klappen het kampioenschap in handen heeft - en plotseling raakt hij geen bal meer.
Of een voetballer uit vorm: iemand die heel erg zijn best doet maar altijd een fractie van een seconde te vroeg of te laat is. Hij mist uit overijver de kunst van het loslaten.
Hetzelfde zien wij bij spreken in het openbaar - zodra het zelfbewustzijn intervenieert hoort de spreker zichzelf praten, begint te stotteren en valt stil als aan de grond genageld.
En niet voor niets riepen de grote dichters en zangers de muze aan om bijstand. Niet hijzelf droeg voor maar Zij sprak door zijn mond. Loslaten dus. Maar niet dan na eerst intens te oefenen natuurlijk en het in het lichaam in te slijpen.
Het interessante nu is dat de Taoisten wu wei, de kunst van het loslaten, veel breder lijken op te vatten dan in de vooral motorische context waarin ik het nu heb gepresenteerd. Waarover later meer.
     

vragen

Er zijn geen domme vragen, is de gebruikelijke beleefdheid in antwoord op een meestal gespeeld bescheiden vraagsteller. En dat is natuurlijk ook zo als de vraagsteller oprecht en integer op zoek is naar de waarheid.
Toch ergert mij deze dooddoener altijd omdat het vragen een veel beter imago geeft dan meestal verdiend is.
Je hoort juist zelden integere vragen. Daarentegen veelvuldig moedwillig domme vragen (te lui om zijn huiswerk te doen), kwaadaardige vragen (En , slaat u uw vrouw nog steeds), vooringenomen vragen (Vindt u niet ook dat ...?), kwade trouw vragen, politiek correcte vragen (specialisme van de Vara vroeger en misschien nog wel), conventionele wijsheid vragen (Paul Witteman), naar de bekende weg vragen, kortom suggestieve vragen in alle soorten en maten.
Een vraag stellen is geen vrijbrief voor luiheid en onbeschoftheid wou ik maar zeggen.

In het Witte Huis

In de paar zinnen die hij mocht spreken na het enigszins verveelde standaard introductiepraatje van Obama heeft Mark Rutte het er netjes afgebracht. Geen reden voor plaatsvervangende schaamte of urgente behoefte om Belg te worden zoals bij onze meeste premiers in het verleden het geval was.
Anderzijds als hij, zoals teletekst meldt, in het eigenlijke gesprek voornamelijk de Duitse passiviteit en de inactiviteit van de ECB heeft verdedigd, dan hebben ze hem waarschijnlijk toch uitgezwaaid met de woorden: die begrijpt er helaas ook al geen snars van.

130 km

Het Nederlands parlement begint langzamerhand wel enigszins zielig te worden.
Het is natuurlijk al jaren zo dat de belangrijke beslissingen in Brussel genomen worden, maar de onnozelheid van de nederlandse politiek begint nu tragikomische vormen aan te nemen.
Terwijl Europa politiek op instorten staat, de ECB weigert of machteloos is om de euro te redden en de volgende recessie om de hoek ligt babbelt het parlement over de maximumsnelheid van de auto's die stilstaan in de file's op onze wegen.

Karel en het optillen van jongedames

Tot dusverre heb ik 1 maal een opmerking geplaatst op deze blog bij nader inzien enkele dagen later verwijderd.
Ik vond achteraf dat de tekst ten onrechte leek te pretenderen dat ik enig verstand heb van ballet terwijl dat in werkelijkheid in het geheel niet het geval is. Bovendien zou het bericht het misverstand kunnen wekken dat ik iets tegen homosexualiteit heb hetgeen evenmin het geval is.
Toch kostte mij dat verwijderen enige moeite want ik was gehecht aan de openingszinnen.

Toen ik rond de 12 jaar was vatte ik het plan op om op balletles te gaan. Ik had op enige manier de indruk gekregen dat je voornaamste functie dan was om aantrekkelijke, lenige meisjes in de lucht te tillen. En dat leek mij wel een aardige bezigheid.
Mijn vader die uiteraard wat wereldwijzer was vond het beter dat ik op basketbal ging. Geen nood, er is in mij geen groot danser verloren gegaan: ik kan nog geen 3 passen achtereen onthouden- laat staan een hele choreografie- en ik word al misselijk als 1 keer om mijn as draai. Met het basketbal is het trouwens ook niet echt wat geworden.

Ik was er aan gehecht ten eerste vanwege het autobiografisch element: het was voor het eerst sinds vele decennia dat ik mij dit herinnerde en de reactie van wijlen mijn vader toen wij dit bespraken.
Ten tweede vanwege het nuchtere Karel van het Reve-achtige zinnetje: "En dat leek mij wel een aardige bezigheid."
Een soort hommage dus. En in mijn geval eigenlijk nog oneerlijk ook. Want ik zou die bezigheid natuurlijk helemaal niet "aardig" gevonden hebben maar veeleer opwindend, spannend en zelfs een beetje angstaanjagend.
Ik blijf nu natuurlijk wel met de vraag zitten of van het Reve wel altijd helemaal eerlijk was als hij zulke zinnetjes opschreef?

verkeerde voorspellingen 3: werkloosheid

Toen we rond de jaren 1980 weer eens in een periode van relatief hoge werkloosheid zaten meende ik oprecht dat dit een structureel probleem was en eerder erger dan beter zou worden. Dat leek ook heel plausibel. De mechanisering en rationalisering van de landbouw had de werkgelegenheid in de agrarische sector gereduceerd tot 5% van de beroepsbevolking. Dezelfde factoren waren hard op weg de werkgelegenheid in de industrie terug te brengen naar een 15 tot 20%. En de nieuwe informatietechnologie leek nu ook nog korte metten te gaan maken met de dienstverlenende sector.
Dus waar moest de werkgelegenheid vandaan komen?
Ik was ook bepaald niet de enige die met dit denkbeeld behept was.
Er deden allerlei creatieve ideeen voor eerlijke verdeling van dit schaarse goed de ronde zoals vervroegde uittreding op 58 jarige leeftijd voor degenen die al het genoegen hadden mogen smaken te werken, verplichte beperking van de werkweek tot 32 uur, meer dagen verplicht verlof etc.
Wie schetst dus mijn verbazing dat in 2010 de werkloosheid in een halve recessie maar ongeveer 5% is, bijna iedereen 45 uur werkt en binnenkort nog tot zijn 67 ste jaar door moet ook.
Volgens een rapport van Paul de Beer Krimpende arbeidsmarkt, een titel die overigens betrekking heeft op de toekomst tot 2050, is de beroepsbevolking in de periode van 1980 tot 2010 gegroeid van 5 miljoen naar 7.5 miljoen.
Wat al die mensen de hele dag uitspoken is mij een raadsel. Al zal het ongetwijfeld ergens te vinden zijn. Maar eerlijk toegegeven een groei van de beroepsbevolking met 50% is wel het laatste wat mij in die tijd voor ogen stond.

eureka

Het blijft een mooi iets: het lijkt of er opeens een lampje aangaat onder je schedelpan.
Je ziet het ook omschreven als Aha-erlebnis of "alle puzzelstukjes vielen in elkaar". Je loopt al een tijd te tobben en te piekeren over een kwestie en opeens terwijl je met iets heel anders bezig bent halverwege de nacht of op de w.c. wordt het je in de schoot geworpen: de samenhang der dingen of het andere perspectief op de zaak dat een oplossing biedt. Het gaat gepaard met een eigenaardig soort verlichting in het brein, een geestverruiming, een verschuiving van de referentiekaders. Een klein breinorgasme.
Het kan trouwens ook plaatsvinden bij gelegenheid van iets heel onnozels. Het volgende incident is de eerste bewuste ervaring die ik mij herinner. Mijn vader placht geergerd "Sitdoun" te roepen als zijn zoontjes zaten te klieren en te klooien bij de aanvang van de maaltijd zoals jongetjes van een jaar of 10 dat nu eenmaal doen. Ik had al twee jaar onderricht in de engelse taal ontvangen voor op de rijpe leeftijd van 14 opeens tot mij doordrong dat de man al die tijd "sit down" gezegd had. Alsof er een soort uitroepteken uit mijn hoofd sprong.
Maar in het algemeen volgt het als beloning op serieuze inspanningen, het opnemen en verwerken van informatie en het langdurig zoeken naar verbanden. En dan is het natuurlijk het mooiste als je het zelf mag verzinnen maar het kan ook helpen als een ander een nieuw licht op de zaak werpt waardoor de kwestie eindelijk plotseling duidelijk wordt.
Het enorme pleizier van het brein bij het vinden van oplossingen lijkt mij evolutionair trouwens een groot voordeel. Het menselijk denken zou snel zijn gestaakt als de vondst van Archimedes zoveel pijn deed als de gemiddelde bevalling.

De godsdienstgeschiedenis 3: de grijns van de Cheshire cat

In opmerking godsdienstgeschiedenis 1 en 2 zagen we god langzaam verdwijnen.
Als de Cheshire cat in Alice in Wonderland verdween hij langzaam uit beeld.
Vanuit het gezichtspunt van een agnost of atheist vormt religie nu eigenlijk geen probleem meer.
Zelfs toen Nietzsche in de 19 de eeuw opgewonden God dood verklaarde was dat intellectueel al niet interessant meer: de zoveelste domineeszoon die er eindelijk achter is gekomen.
Het animisme en veel van de goden uit het polytheisme hebbben ook voor een ongelovige best aantrekkelijk kanten. Wie heeft emotioneel geen behoefte aan een gebed tot de maangodin als je zenuwachtig bent omdat je vrouw moet gaan bevallen? Waarom niet een klein plengoffer aan Hermes als je nerveus bent over de gevaren van een reis die je moet ondernemen?
Maar helaas er is geen godheid beschikbaar die vliegtuigen in de lucht houdt of auto's voor ongelukken behoedt, al willen katholieke priesters ook over dat soort zaken nog wel eens met de wijwaterkwast zwaaien.
Met de deistische godheid die zich achter de Bigbang verstopt heeft hebben wij verder ook geen probleem.
Zelfs Einstein wilde zich nog wel eens op hem beroepen.
Nee, het is de telkens weer onverwacht opduikende Cheshire Cat Grijns van de theistische god die vanuit alle hoeken en gaten komt opdoemen die ons nog steeds schrik aanjaagt met barbaarse mededelingen - volgens de stellige opvatting van zijn fanatieke aanhangers.
Volgens die Grijns is abortus onder alle omstandigheden moord, zijn voorbehoedsmiddelen strikt verboden, moeten homo's worden opgesloten of opgehangen, zijn verkrachte vrouwen zondig en dienen zij te worden gestenigd.
Bovendien worden deze weerzinwekkendheden door de theistische god niet alleen niet alleen opgelegd aan de aanhangers van de Grijns maar tevens aan alle ongelukkigen die met ze moeten samenleven. 
Waaruit wij ongelovigen maar een conclusie kunnen trekken: god is dood maar de Satan leeft.

geen migraine meer

Ouderdom komt met gebreken luidt de zegswijze en daar is geen woord onwaar bij. Mij zal je dus niet horen over de voordelen van het stijgen der jaren. Met de energie is het behelpen zelfs als je verder gezond bent en pienterder wordt je er ook niet bepaald op. Maar voor de migainelijders onder ons is er in veel gevallen een geweldige compensatie: het slijt naarmate je ouder en onnozeler wordt.
Vandaag was een dag dat ik vroeger door een hel zou zijn gegaan en als een gewond dier in een hoek zou zijn gekropen. Nu rest niet meer dan een milde dofheid en wat lichte trillingen. Op zulke dagen is de ouderdom een zegen.  

Pensioenen

Ik moet zeggen dat het optreden van mevrouw Kemna op onze zondagmiddag tv een bron was van opluchting. De afgelopen jaren kreeg je uit de wisselvalligheden van de dekkingsgraad van de nederlandse pensioenen de indruk dat onze middelen in handen waren van een stel verdwaasde speculanten.
De doom and gloom die de kranten erbij te berde brachten maakten het er ook niet zonniger op.
Maar deze dame wekte niet alleen de indruk dat zij wist waar zij mee bezig was en hoe belangrijk dat is maar zag ook nog kans in mensentaal uit te leggen waarom die dekkingsgraad zo vreemd doet tegenwoordig Veranderd kriterium: in plaats van aan de vaste 4 % gekoppeld aan de dagrente. Zoiets zal vast ooit de kranten gehaald hebben maar je wilt als normale burger wel eens een berichtje missen.
Enfin, mevrouw Kemna mag wat mij betreft op onze centen blijven passen

de akoestiek van de mist

Weinig zo irritant en gemakszuchtig als het straatinterview. Je houdt een willekeurige voorbijganger een microfoon onder de neus en stelt hem een onbenullige vraag. En je itempje is weer gemaakt.
Dan krijg je dus onvermijdelijk altijd onbenullige antwoorden die geen enkele serieuze informatie opleveren.
Maar vandaag was er zomaar een uitzondering in het nieuws.
Op de vraag hoe het was in de mist zei een jonge man: schitterend. Waarom? De akoestiek van de mist.
Dat was nu eens een althans voor mij oorspronkelijke observatie. Natuurlijk weet je meteen waar hij het over heeft als je wel eens in de mist gewandeld hebt maar ik had er nog nooit bewust bij stil gestaan of zo bondig geformuleerd gezien.
Overigens blijf ik van mening dat het straatinterview in de journalistiek verboden moet worden.

de bout hachelen

Je kunt me de bout hachelen. Ik mag dat graag roepen. Maar vanmorgen viel mij in dat ik geen idee had wat ik eigenlijk precies te berde bracht. Welnu de website van Onze Taal brengt uitkomst: Het is jiddisch/bargoens en betekent: je kunt mijn poep (bout) eten (achelen).
Het grappige is dat ik die uitspraak nooit in de mond zou nemen. Te plat.
En dat ik, denk ik, toch lekker de bout hachelen blijf zeggen.

Levenseindekliniek

De Vereniging voor een vrijwillig levenseinde heeft het plan om een levenseindekliniek te openen.
Lezers van mijn opmerkingen over euthanasie onder de titels ""levenslang"" en "de Pilman komt langs" zullen begrijpen dat ik dit voornemen van harte ondersteun.
Zo niet de artsen. Die stuit het tegen de borst.
Althans volgens Metro nieuws; misschien niet de meest betrouwbare publicatie maar ik ga er nu maar gemakshalve vanuit dat hun weergave min of meer klopt.
Het doel van de kliniek is volgens de Vereniging om een alternatief te bieden aan mensen wier euthanasieverzoek door een arts is afgewezen. De directeur van de Vereniging heeft in dat verband gesteld dat veel euthanasieverzoeken niet worden ingewilligd omdat veel artsen "onkundig " zijn. Zoiets klinkt onder normale mensen al niet erg beleefd maar in kringen van de meest hierarchische en reactionaire beroepsgroep van ons land (hoewel daarin gelukkig in het laatste decennium enige verbetering is gekomen) is het natuurlijk niet minder dan heiligsschennis. Ik vermoed echter dat zij eigenlijk juist probeerde om beleefd te zijn door ''onkundig'' te zeggen om niet te hoeven zeggen dat veel artsen "de zaak moedwillig traineren of weigerachtig zijn omdat zij eigenlijk niet bereid zijn om er aan mee te werken".
En wat zijn dan zo al de bezwaren?
Een langdurige behandelrelatie is volgens KNMG cruciaal voor een arts om een goede afweging te maken bij een euthanasieverzoek. Tja waarom eigenlijk? De meeste specialisten zijn ook in staat om binnen enkele dagen over de noodzaak van een potentieel riskante operatie te beslissen op basis van de diagnose en de instemming van de patient -zonder eerst een langdurige band met hem op te bouwen.
Bovendien meent de hoogleraar ethiek van de VU dat in een dergelijke kliniek voornamelijk dokters zullen werken die een pro-euthanasie bias hebben. Ja dat mag je inderdaad hopen. Met deze verdachtmaking van bevooroordeeldheid op voorhand komt de aap wel uit de mouw. Komen die patienten misschien niet juist bij die klniek terecht om dat hun dokters een anti-euthanasie bias hebben? Die zelfde ethicus is trouwens ook van mening dat de euthanasiewet dient om de arts te beschermen en geen rechten geeft aan de patient.
Ja en dat is nou precies de reden waarom die kliniek nodig is. Die geeft namelijk de patient het recht op een onafhankelijke second opinion van een arts die geen last heeft van een anti-euthanasie-bias.

Sinterklaas

Bij de ontwikkeling van het Sinterklaasgeloof heb ik indertijd bij mijn kinderen en in retrospectie bij mijzelf een drietal stadia onderkend.
In de eerste ""mythische" fase worden alle geloofswaarheden, wonderen en attributen als daar zijn Spanje en de boot, Pieten en de schoorsteen, de zak en het Boek, de roe en het paard op het dak etc. geleerd en in volledig geloof aanvaard.
De "empirisch-kritische" fase kenmerkt zich door een toenemend aantal vragen over de details in de geloofsleer. Het geloof is onverminderd maar de geloofwaardigheid van sommige aspecten van de leer raakt in het geding. Er zijn geen schoorstenen meer en Piet moet dus de schoen bij de deur vullen, maar waarom wordt ie nog zwart als ie niet door de schoorsteen gaat en hoe komt dat paard trouwens op dat dak? En hoe kunnen trouwens alle kinderen in dat ene boek en hoe weet Sint dat allemaal?
Als ouder breek je je brein om het geloof met min of meer bevredigende antwoorden in de lucht te houden. Dit is dan ook de fase dat allerlei hulpconstructies worden verzonnen zoals de hulp- Sinterklazen om de verbazende menigvuldigheid van zijn optreden te verklaren.
Tenlotte de "metafysische fase". Dit is de fase van het Ware Geloof. Er zijn zoveel gaten gevallen in de geloofwaardigheid van de leer dat het geloof zich voltrekt niet dankzij maar ondanks de feiten. Credo quia absurdum. De gelovige kan nu ook fanatiek worden.
Zelf heb ik ooit in deze fase een gevecht geleverd met een vriendje die het waagde aan Sints bestaan te twijfelen.
Hoewel ik won had dit niet het gewenste effect. Het was niet zo dat hij nu weer geloofde zoals was afgesproken. Integendeel: ik was plotseling mijn geloof verloren.

P.s.
Ik hoor wat anecdotische aanwijzingen dat kinderen tegenwoordig langer in Sinterklaas geloven.
Niet zo verbazend in aanmerking genomen dat ze dagelijks op tv een goed gemaakt Sinterklaasjournaal krijgen voorgeschoteld. Het is nogal een gedachtesprong dat dit anders dan het Jeugdjournaal allemaal toneelspel en een grote samenzwering is.

zondebok

Het is zo oud als de mensheid. De oogst is mislukt. Er is een overstroming. Een ziekte heeft veel slachtoffers gevergd.
Dan komt het mechanisme op gang.
De goden zijn mishaagd. Er is gezondigd. De schuldigen moeten worden aangewezen en uitgedreven.
Nooit kan het eens tragisch toeval zijn, of aanvaarding van de wisselvalligheden van het lot. Nooit het op zich nemen van de eigen medeverantwoordelijkheid als dat aan de orde is (de dijken zijn niet tijdig verhoogd).
Nee juist dan moet des te meer de zondebok gezocht worden en boeten voor de gemeenschap.
Het is zo nieuw als de mensheid. Nog steeds zijn in Amerika de overstromingen vanzelfsprekend een straf voor de invoering van het homohuwelijk.
Altijd als er iets fout gaat moet er een schuldige zijn. Een nerveuze fase want wie wordt aangewezen als de pineut? Iedereen wijst naar iedereen tot duidelijk wordt wie in de zwakste positie verkeert. En die schuldige is dan natuurlijk het zwakste individu van de groep of de kleinste minderheid.
En de zogenaamde catharsis als de schuldige is uitgedreven of gestenigd of (in de context van de moderne bedrijfscultuur) ontslagen, is niet dat de groep nu vrij van schuld opnieuw kan beginnen met een schone lei zoals wel wordt geclaimd. Het is niet anders dan de beschamende opluchting niet zelf de dupe te zijn geworden.
Als er iets is dat ik haat en veracht is het het zondebokmechanisme. Een uiting van door magisch denken, schuldgevoel en angst gedreven lafheid. En religie (of religieuze functionarissen) vormen in de oorspronkelijke vorm bijna altijd een handlanger. Het offer dient immers om de goden te verzoenen. Een van de weinige dingen waarvoor ik mij schaam is dat ik mij een keer in jeugdige onnozelheid een dergelijke zondeboksituatie (in een personeelsconflict in een kleine organisatie) heb laten aanleunen zonder actief te protesteren en de zwakkere te beschermen.
Nadien heb ik altijd door op een dergelijke situatie te anticiperen collaboratie kunnen voorkomen of heb op zijn minst desnoods met enig persoonlijk risico luidruchtig bezwaar gemaakt. Maar het zit mij na 35 jaar nog steeds dwars.
Het zondebokmechanisme openbaart de mens op zijn verwerpelijkst.

Tandartsen en de vrije markt

Hedenmorgen bezoek aan de tandarts.
Dankbaarheid.
Dat is toch wel de voornaamste emotie die mij altijd overvalt bij een bezoek aan de tandarts.
Dankbaarheid dat ik hier en nu leef. Een bezoek aan de tandarts geeft tegenwoordig nauwelijks meer dan een licht ongemak. Onze voorouders hebben nog niet eens zo lang geleden werkelijk helse, martelende en alles ontwrichtende pijnen doorstaan. Tot ze rond hun dertigste van het grootste deel van hun gebit waren ontdaan. In het trotse bezit van 2 tanden en 1 kies waren ze dan veroordeeld de rest van hun leven broodpap en koolsoep te slurpen. Sommigen staken schijnt op de opengevallen plekken wel tanden van hout. Ook heb ik ergens op internet wel eens het gebit van de amerikaanse vader des vaderlands George Washington bewonderd. Dit was uitgerust met een veer, zodat hij permanent zijn kiezen op elkaar moest klemmen als hij het inhad.
Het mag kortom duidelijk zijn dat ik alle tandartsen van harte een goed salaris gun.

Vanavond in het Parool de kop: Tandarts wordt duurder - verzekering ook
De tandartsen zullen hun tarieven per 1 januari soms met 50 tot 100% porcent verhogen. Dat mogen ze doen omdat het kabinet de vaste tarieven heeft afgeschaft. Maar waarom heeft het kabinet die vaste tarieven dan afgeschaft?
"Minister Schippers van VWS hoopt door meer concurrentie tussen tandartsen betere zorg en lagere tarieven te bewerkstelligen."
Leren die stupide marktfundamentalisten het dan nooit? Denken ze nou echt nog steeds dat de prijs omlaag gaat als je de consument niet langer beschermt?
De markt zelf weet wel beter: de premies voor de tandartsverzekeringen zullen dan ook fors stijgen.
Concurrentie tussen tandartsen? Behalve de regering weet iedereen in Nederland dat er een tekort is aan tandartsen en dat je blij mag zijn als je er een hebt en hij tussen het golfen door de tijd wil vrij maken om je te helpen.
Ik gun die tandartsen hun centen van harte maar van de stupiditeit van die vrije markt economen krijg ik waarachtig al weer pijn aan mijn kiezen.

het einde der tijden is nabij

Wij zijn sinds kort op deze aarde met 7 miljard mensen. Een gezellige boel.
Maar over 100 jaar en eventueel een beetje zullen we allemaal een al dan niet natuurlijke dood gestorven zijn.
Of er over 100 jaar nog menselijk leven op aarde mogelijk zal zijn kan ons dus vanuit het oogpunt van ons eigenbelang  volstrekt onverschillig laten. En dat is aan ons gedrag te merken.
Op Al Jazeera News staat op dit moment een kort artikel van Solana waarin in nog geen 12 paragrafen wordt uiteengezet dat de realiteiten van de energiesituatie in het licht van het klimaatprobleem vereisen dat de marktwerking wordt uitgeschakeld en een wereldregering de energieverdeling overneemt.
De kans dat dit tijdig gebeurt nadert volgens mij zero.
Wij gaan als soort binnenkort het lot van de dynosauriers delen. Maar geen nood; niemand van ons zal het persoonlijk meemaken. Niks aan de hand dus. Zelf heb ik al helemaal nergens last van want ik ben over een jaar of 10 of 15 wel de pijp uit.
Overigens komen mijn voorspellingen zelden uit - ik overschat altijd de intelligentie van de mensheid.

godsdienstgeschiedenis 2: het langzaam verdwijnen van God

Vervolg op godsdienstgeschiedenis 1. En het ging om de vraag: welke god?
De opkomst van het monotheisme betekende uiteraard tevens het einde van elke vorm van religieuze tolerantie. Die ene God is een jaloerse god. Hij is niet de enige als niet alle andere Goden met wortel en tak zijn uitgeroeid. Ook dient met het oog daarop liefst iedere persoon, elke stam of volk dat het waagt nog in een andere goden te geloven van de aardbodem te worden verwijderd. Monotheisme en fanatisme gaan hand in hand. Achnaton heeft dan ook een groot deel van de niet aan zijn god gewijde tempels van Egypte gesloten totdat de priesters van de concurrentie er een stokje voor wisten te steken door hem -naar algemeen vermoed wordt- om zeep te brengen. En het is niet toevallig dat het Oude Testament vol staat met vervloekingen van afgoderij en oproepen tot genocide.
De theistische god heeft zich in hoger sferen teruggetrokken. Hij is een God zonder aangezicht en zonder naam. Hij is weliswaar een abstractie maar kan zich toch naar believen in aardse zaken mengen. Hij mag daarbij volgens de zelfbenoemde deskundigen ter zake graag bestraffend optreden.
Hij is bovendien almachtig en ook algoed.
Deze God voldoet nog steeds naar de maatstaven van wat primitievere lieden zoals de voetballers die aan weerszijden van het veld voor de overwinning bidden. Of die Paus die Maria bedankte voor haar tussenkomst dat Zij het traject van de kogel die hem trof net buiten zijn hartstreek had weten te buigen zonder zich af te vragen of het misschien niet handiger ware geweest als Zij de kogel in het pistool had laten steken of de dader op het laatste moment op andere gedachten had gebracht. Of de gouveurneur van Texas die regengebedsdagen organiseert maar ontkent dat er een klimaatprobleeem is.
Beschaafdere lieden hebben sinds de Verlichting een probleem om die almachtigheid en algoedheid te verenigen met de werkelijkheid van het Lijden op de wereld. Of God is goed en hij moet machteloos toezien - of Hij heeft de macht om in te grijpen maar dan is hij kennelijk boosaardig.
Er is dan ook eeuwenlang veel in energie gestoken in pogingen om het probleem van het lijden en het kwaad met allerhande uitvluchten en hulpconstructies te verdonkeremanen. Van het type: wie hij lief heeft neemt hij tot zich. Terzijde, dit is een probleem dat Taoisme en Boeddhisme bij gebrek aan een serieus te nemen god in deze vorm niet kennen.
Bijkomend probleem: als de theistische God eens een keer een gebed verhoort en een wonder verricht komt hij in conflict met de wetten van de natuur (anders is er immers eigenlijk geen sprake van een wonder).
Dit is in de afgelopen eeuwen bij de gevorderde staat van de natuurwetenschappen blijkbaar steeds moeilijker voor Hem geworden.
God moest dus andermaal een gedaanteverandering ondergaan.
Ik sla nu voor het gemak de god van Spinoza maar even over en schakel meteen door naar de deistische god. Deze heeft de hele boel geschapen en in gang gezet maar interfereert verder niet. Geen conflict dus verder met de wetenschap en ook geen moreel dilemma. Het is hier op de aarde treurig gesteld maar daar kan hij ook niks aan doen. Anderzijds is het bidden en aanbidden daarmee natuurlijk een volstrekt nutteloze aangelegenheid geworden.
De deistische God heeft zich veilig achter de BigBang teruggetrokken. Verder kun je je uit het Universum niet terugtrekken. Opgelost in irrelevantie.

Zelf hulp

Opdracht aan mijzelf (niet voor't eerst): staak elke vorm van multi-tasken.

Multi-tasken is een van de ergste ziekten van de moderne tijd. Ja het is natuurlijk zo oud als de mensheid maar het heeft pas onder druk van de eindeloze hoeveelheid prikkels die heden over ons uitvloeien hysterische vormen aangenomen.
Het bewustzijn is een en ondeelbaar.
Uiteraard kan iedereen tegelijk de krant lezen en naar muziek luisteren. Maar wat ie dan in feite doet is met een half oor naar de muziek luisteren en de krant half geconcentreerd lezen en een lichte stress ervaren door de inspanning waarmee de muziek gedeeltelijk wordt buitengesloten.
Zelfs in een concertzaal waar je niets om handen hebt is het al moeilijk genoeg om het bewustzijn bij de muziek te houden. De dame voor je heeft een vreemd kapsel, het begint te jeuken op je eigen kop: wie jeuk ervaart ervaart jeuk en is niet in de muziek - het plafond van de zaal kan wel een verfje gebruiken, warme voeten - en hoort de muziek niet of half. Allemaal afleiding. Vandaar dat mensen wel met gesloten ogen zitten ook al ziet dat er wat aanstellerig uit. Zelfs dan is het hele kunst om een volle minuut echt ten volle naar de muziek te luisteren.
Maar het bewustzijn wat laten wegfladderen is op zich niet erg; zolang je je beperkt tot unitasken keert het vanzelf weer naar de eigenlijke bezigheid terug. Ik vermoed zelfs dat die spontane uitvluchten ontspannend zijn.
Hetzelfde geldt uiteraard voor de visuele waarneming: een bloem, een schilderij, het beleven van landschap tijdens een wandeling (want motoriek hoeft niet altijd de waarneming te hinderen; men kan ook in de muziek meebewegen), je kunt ze alleen echt zien als je niet tegelijkertijd een radio op je kop hebt of een fototoestel voor je neus terwijl je loopt te sms - en.
Een mens kan maar maar 1 waarneming tegelijk doen met eigenlijk maar 1 zintuig tegelijk. Bij meer waarnemingen tegelijkertijd gaat de ene altijd ten koste van de andere.
En hoe meer waarnemingen hoe meer stress.
Maar deze stress is een prikkel waaraan tegenwoordig bijna iedereen verslaafd is geraakt. De stilte boezemt angst in. Er moet altijd en overal een radio of i-pod aan: in huis, in de auto; in het openbaar vervoer.
Natuurlijk is dit persoonlijk. Niet iedereen heeft hetzelfde in de hersenpan liggen. Het ene brein is flexibeler dan het andere. En veel vrouwen gaan er prat op dat ze beter kunnen multi-tasken dan mannen (al is het in dit verband misschien geen toeval dat er ook meer vrouwen met een burnout zitten).
Zelfs ik kan nog wel een ui snijden voor de soep met een muziekje aan. Maar het is een illusie dat ik dan tijdens het snijden de schoonheid van de ui ook echt gezien heb. Of dat ik de soep echt proef als ik er de krant bij lees, of ruzie maak met mijn disgenoot of tob over de dag van morgen. Dan heb ik niet genoten maar mijn trek gestild en kijk na afloop met spijt naar een zomaar lege kop.
Er komt er dus op aan elke bezigheid achtereenvolgens en met volledige aandacht te doen.
Het is bekend dat mensen na een periode van sensorische deprivatie ernstige psychiatrische klachten krijgen. Of dat ook zo is bij sensorische overload weet ik niet. Misschien zou het niet eens opvallen omdat iedereen al met die gekte rondloopt. Bovendien een pilletje Retalin en het kind wordt al weer rustig toch?

De euro: hoe lang nog 3

Italie moet inmiddels 7 % rente betalen.
Volgens onafhankelijke Amerikaanse economen - toegegeven: met Keynesiaanse inslag maar we spreken hier wel over Nobelprijswinnaars als Paul Krugman:

This is the way the euro ends.

Not with a bang but with bunga-bunga.

-  betekent dit dat ook Italie niet meer te redden is. De euro trouwens evenmin. Tenzij de ECB eindelijk het deflatoire beleid opgeeft en de geldpersen aanzet.
Hetgeen niet zal gebeuren.
En zei niet professor Heertje vroeger altijd al dat Keynes rijmt op brains?
Helaas is dit gekluns geen academische kwestie, maar voor miljoenen Europeanen het verschil tussen relatieve welvaart en bittere armoede.

Godsdienstgeschiedenis 1: het langzaam verdwijnen van God

Onder de titel het breiende vrouwtje heb ik voor de aardigheid nog maar eens gememoreerd dat er vanuit kennistheoretisch oogpunt geen enkele behoefte bestaat om wetenschappelijk te bewijzen dat God niet bestaat. Toegegeven: een tamelijk overbodige bezigheid.
Bovendien is het veel gezelliger om de claim dat God bestaat eenvoudig te pareren met de vraag: welke?
Dat geeft weer eens aanleiding om het geheugen op te frissen over de godsdienstgeschiedenis die immers een fascinerend perspectief biedt op al het menselijk ploeteren en zoeken op deze aardkloot. Ik steun voor de feiten gemakshalve op Wikipedia, maar zal mij proberen te onthouden van psychologische duidingen.
In het begin waren de goden overal. Bij elke bron, op of in elke berg, achter elk onweer en in elk huis al dan niet als voorouder. Een animistisch rommeltje. In de polytheistische fase werd er -grote stap voorwaarts- wat meer systeem in gebracht doormiddel van fusie: alle locale brongoden werden bijeengebracht onder 1 godin van de bronnen en ook handel en diefstal konden best samen met 1 god toe (hetgeen overigens van het nodige psychologisch inzicht getuigt zoals we het laatste decennium weer hebben kunnen merken). Dat leverde alleraardigste pantheons op. Denk aan de Egyptische, Griekse en Germaanse godheden. Maar de goden verdwenen een beetje uit het straatbeeld en stegen op naar een niet nader omschreven hogere locatie als Olympus of Walhalla - al konden ze zich nog naar believen mengen in de loop der gebeurtenissen. Overspel en verkrachting, diefstal, jaloezie, wraak ... aan elke minder aanbevelingswaardige menselijke karaktertrek of activiteit gaven ze zich naar hartelust over. Bovendien waren ze verre van almachtig want voortdurend in onderlinge strijd gewikkeld. De mythes die hun belevenissen beschrijven lezen dan ook als een soap-opera. De Hindoe goden weten er trouwens nog steeds aardig weg mee.
Ook de grote matriarchistische godsdiensten waren als ik het wel heb nog nog ten dele polytheistisch want er figureerde altijd op zijn minst een broer, minnaar (of allebei tegelijk) of zoon. En de Isisdienst wist ook nooit helemaal het alleenrecht te veroveren. Nee de ellende begon pas echt bij de volgende "vooruitgang" naar het paternalistisch monotheisme van grote godsdienstvernieuwers als Achnaton en Moses.

wordt vervolgd

naar Groenland

Vorig jaar (2010) steeg de carbonuitstoot ten opzichte van 2009 wereldwijd met 6 %. Dit is zo verontrustend dat de wetenschappers eerst nog op een rekenfout hoopten. Maar nee.
Wij hadden hier weliswaar krimp maar in het verre Oosten, waar ze niet zo stom waren om de banken te dereguleren, groeiden de economieen lustig verder.
In aanmerking genomen wat er in de afgelopen 40 jaar met alle wetenschappelijke waarschuwingen is gebeurd, is wel duidelijk dat tegen de trage halfslachtigheid van de beleidsmakers niets is opgewassen.
Je kunt hoogstens voor je kleinkinderen een lapje grond op Groenland kopen zodat je nazaten kunnen gaan afkoelen wanneer straks in Nederland de temperatuur naar tropische waarden is gestegen. Er komt daar door het gestaag smelten van de ijskap op het moment genoeg nieuw land beschikbaar neem ik aan.
Groenland is trouwens het eerste land dat uit de Europese Unie is gestapt.
Andere optie: overzomeren op Nova Zembla

bijna gratis 6: een eigen blog

Het is alles welbeschouwd verbazend. Met een paar muisklikken begin je een blog en dan kun je naar hartelust aan de wereld kond doen wat er in je opkomt. Voor niks.
Dit blog bestaat nu een maand of 2. Ik schrijf het uitsluitend voor mijn eigen genoegen. Om naar hartelust te mopperen over alles wat mijn ergernis vermag op te wekken. En natuurlijk in de stille hoop te vroeg intredende dementie te voorkomen. Ik heb ook geen idee hoe lang ik er nog mee doorga en hoe het zich verder ontwikkelt. Misschien val ik volgende week wel stil.
Wat aan de wereld kond doen betreft: ze hebben het met die labels en algoritmes zo geregeld dat er inderdaad zo nu en dan een verdwaalde lezer komt opdagen. Van harte welkom allemaal trouwens. Maar voorlopig is dit blog nog geruststellend klein.
Een deel van mijn bezoekers is kennelijk alleen maar op zoek naar een recept voor hazeborst.
Dat leer je dan weer in een onderdeel Statistieken dat ook nog geheel gratis wordt bijgeleverd. Daarin wordt ook informatie verschaft over de landen van herkomst van de bezoekers. En nu doet zich een wonderlijk feit voor. De meerderheid van mijn lezers woont in het buitenland met name Duitsland en Rusland.
Nu ben ik natuurlijk vereerd en gevleid door deze aandacht maar het stelt mij wel voor een raadsel. Hoe kunnen jullie het lezen? Zijn jullie studenten Nederlandse taal? En dan nog hoe kom je bij mij terecht in plaats bij de ongetwijfeld tientallen bekendere blogs? Misschien wil iemand van de lezers zo vriendelijk zijn wat licht op deze duisternis te werpen. Dat mag ook in het Duits want dat kan ik redelijk begrijpen. Helaas Russisch dat zal niet gaan. Ik zou een reactie -hoe kort ook- op prijs stellen.

update: inmiddels is mij duidelijk geworden dat al die vermeende Russen via Dot TK komen. Kennelijk wordt Tokelau komisch genoeg geregistreerd als Rusland. Of al die Tokelause lezers ook echt bestaan? Geen idee.

ons soort mensen

Engeland is ook heden nog, naar het schijnt, in niet geringe mate een standensamenleving. Als je niet op Eton gezeten hebt heb je eigenlijk de boot al gemist. De politieke en financiele top wordt gerecruteerd uit een heel klein groepje. Als ik mij niet vergis hebben de huidige regeringsleiders en de oppositieleider zelfs in dezelfde klas gezeten.
Wij Nederlanders hebben dat niet. De samenleving is wat meer egalitair en de standsverschillen misschien mede door de verzuiling wat diffuser. Maar gelukkig voor ons soort mensen hebben wij nog altijd het categoriaal gymnasium. 
Ongeveer elke dertig jaar breekt een bescheiden debatje uit over het curriculum van het gymnasium. Al dat Grieks en Latijn is dat nog wel van deze tijd? Wat dient het nog voor doel? Dan volgt wat zwaarwichtig zuchten over de bakermat van onze beschaving en de wortels van onze cultuur. Terwijl ook in mijn tijd, een kleine 50 jaar geleden, al geen enkele abiturient van onze gymnasia in staat was meer dan 10 regels per uur van een Griekse tragedie te vertalen. Zodat aan het eind van het jaar niemand enig benul meer had waar het eigenlijk over ging. Dat ding eens even in 3 uur in het Nederlands lezen was een revolutionaire gedachte die bij niemand opkwam. En de voornaamste waarden die werden overgedragen waren geestelijke luiheid en de misplaatste arrogantie tot de culturele elite te behoren. En het eindresultaat van al het zuchten is dat er weer een uurtje latijn minder wordt gegeven en er verder helemaal niets verandert.
Want het curriculum zal al die ouders, die hun kind zo fanatiek op het gymnasium geplaatst willen zien dat er kleine opstand in de betere kringen uitbreekt als er niet genoeg plaatsen zijn, volstrekt worst wezen. 
Waar het om gaat is dat het gymnasium de enig overgebleven categoriale school is. Geen scholengemeenschap waarin kinderen uit alle delen en lagen van de bevolking, een dwarsdoorsnede van de samenleving, het met elkaar moeten zien te rooien.
Nee een fijn reservaat waar kinderen uit het juiste milieu, met het juiste nivo en de juiste achtergrond veilig kunnen samenkomen. Natuurlijk we zijn progressief en niet poenig dus de bovenkant van de middenklasse is goed genoeg en zo nu en dan een allochtoon staat ook wel fleurig in de klas als de vader bijvoorbeeld arts is en de moeder advocaat, maar verder blijven we graag onder ons.

Yoga en het hogere 2

Het ontbreken van een ziel (zie yoga 1) neemt niet weg dat ik best open sta voor sommige van de (gezondheids) claims die in kringen van de yoga beoefenaars gemaakt worden.
Zo lijkt het mij heel plausibel dat de beoefening van de asanas de werking van de sommige klieren kan stimuleren en dat dit zou kunnen leiden tot veranderingen in de gemoedstoestand. Die hormonen, dat weet wat.
Er zijn ook wetenschappelijk onderbouwde bevindingen dat dagelijks driekwartier joggen even effectief is tegen depressies als de heden beschikbare anti-depressiva. Hetgeen het probleem overigens alleen maar verplaatst naar de vraag: hoe krijg je een depressieve patient zover dat hij dagelijks een klein uur gaat hardlopen?
Maar er is geen reden om aan te nemen dat yoga niet even effectief zou kunnen zijn als hardlopen.
Zo schijnt het ook mogelijk te zijn door middel van ademhalingsoefeningen de bloeddruk te verlagen - al zijn mijn eigen pogingen in die richting vergeefs gebleken.
En laatst was er nog aardig wat ophef in de krant over het gerucht dat menig dame tijdens de yogabeoefening werd overweldigd door spontane orgasmes.
Ik wil zelfs wel aannemen dat er mensen zijn die tijdens de beoefening van yoga een religieuze ervaring beleven. Naar verluid kan men in het moderne hersenonderzoek door het stimuleren van een bepaald gedeelte van het brein instant mystieke ervaringen en religieuze belevenissen oproepen. Terwijl allang bekend is dat de zogenaamde bewustzijnsverruiming die optreedt bij het gebruik van drugs feitelijk een bewustzijnsvernauwing behelst door middel van het uitschakelen van een deel van de hersenen.
Ik zal dus niet aanvechten dat het sommigen kan lukken om door manipuleren van de ademhaling tot vergelijkbare resultaten te komen.
Maar ik heb wel kanttekeningen bij de geldigheid van yoga als spirituele weg als het in feite gaat om manipulering van hersendelen door regulering van de toevoer van zuurstof naar het brein.

de oude dag

Ondanks het heerljke weer de hele dag lopen tobben over het vaste voornemen van de Israelische havikken om Iran aan te vallen. En onvermijdelijk de V.S. mee te sleuren in een nieuwe oorlog. Professor Juan Cole:

The Israeli press notes that Israeli Prime Minister Binyamin Netanyahu and maverick Defense Minister Ehud Barak have been talking up a possible Israeli attack on Iran’s nuclear enrichment facilities.

No one knows if the two are just trying to create a threatening environment for Iran, in hopes of intimidating Tehran on a range of issues, or if they are preparing Israeli public opinion for an actual strike. The problem with talking big to scare an enemy, if that is the tactic, is that the talk can spiral into action whether one likes it or not. (This mistake was probably what got Gamal Abdel Nasser into the 1967 war: Israeli hawks such as Moshe Dayan took advantage of his saber rattling to launch an attack, which could be portrayed as preemptive.)

Former Israeli intelligence chief Meir Dagan revealed last spring that he and other security officials had forestalled a Netanyahu-Barak crazy scheme to hit Iran, about a year ago. Dagan said that an attack on Iran was “the stupidest thing I have ever heard.” 

En deze wordt nog apocalyptischer dan Irak. De neo-conservatieven en de bible-belters zijn er helemaal klaar voor.
Volgens de berichten is de enige hoop dat het Israelische leger niet zo'n trek lijkt te hebben in dit suicidale scenario.
Wat blijkt hieruit?
Dat ik oud begin te worden: vroeger bekommerde ik mij nooit om rampen die nog komen moesten wanneer ik er hoegenaamd niets aan kon doen.

In de beperking...

De tekstverwerker is een zegen voor de schrijvende mens maar voor de lezende mens? Er staat geen maat meer op. Sinds de introductie van de tekstverwerker is de omvang van de roman naar mijn ruwe inschatting met 50% gegroeid.
Ik heb groot respect voor iedereen die beschikt over het talent en liefdevolle discipline om in een jaar of twee een nieuwe werkelijkheid te creeeren. Maar anders dan bij de slager: mag het ook een onsje minder? Tolstoi, Dickens, Melville en Dumas schreven voor een publiek dat lange winteravonden moest zien door te komen met weinig andere afleiding dan een spelletje bridge en het knapperen van het haardvuur - dus hoe langer hoe beter. Maar wij kampen met een informatielast als nooit tevoren. TV, internet, meer kranten, meer boeken, Facebook, DVD het houdt niet op. Wij staan zo onder druk dat wij onze eigen informatieoverdracht beperken tot 140 lettertekens. Je kan er nog maar net een haiku op kwijt.
Het moet toch mogelijk zijn om net als Tjechov, Elsschot, Jane Austen of Nescio het verhaal met wat minder woorden te vertellen?

yoga en het hogere

'You are old, Father William,' the young man said,
    'And your hair has become very white;
   And yet you incessantly stand on your head--
    Do you think, at your age, it is right?'

   'In my youth,' Father William replied to his son,
    'I feared it might injure the brain;
   But, now that I'm perfectly sure I have none,
    Why, I do it again and again.'

De meeste ochtenden begin ik de dag met enkele op yoga geinspireerde rek en strekoefingen.
Vast onderdeel: een paar minuten op het hoofd staan.
Anders dan Carrols father William laboreer ik aan het op geen enkele medische kennis steunende geloof dat de extra bloedtoevoer mijn brein zal opfrissen en de spinnenwebben van de nacht zal wegvagen.

Toch is het tussen yoga en mij niet echt wat geworden.
Yoga is vooral een spirituele weg die ons voert naar "the inner recesses of our soul" zoals ons Iyengar meedeelt en trouwens eigenlijk elke publicatie over yoga.
Kijk daar zit hem nou de kneep. Zoals Father William zeker wist dat hij geen brein had zo ben ik op mijn beurt zeker dat ik geen ziel heb. Nergens te bekennen. Laat staan dat ik enig contact onderhoud met een AL-ziel.
Het blijft bij mij dus bij met aandacht uitgevoerde strekoefeningen.

Kant en klaar

Je treft tegenwoordig in de schappen van de supermarkt een verbijsterende hoeveelheid etenswaren die na een kort verblijf in de magnetron direct op tafel gezet kunnen worden. Soms ook nog na toevoeging van een dressing of een sausje volgens het ..en een beetje van jezelf - principe.
En ik geef ze geen ongelijk al die jonge ouders die om 6 uur met de tong op de schoenen na een dag hard werken hun kinderen uit de Naschoolse vissen. Bijna altijd werken ze tegenwoordig allebei en dan is er geen gelegenheid om 3 uur runderlappen te stoven.

Anderzijds zien we gelijkevenredig aan de groei van de magnetronmaaltijd een uitwas aan TV-programma's over koken. Kokende koks, sexy koks, scheldende koks, zoek de kok, koks in wedstrijdverband. Het kokkerelt maar door.
Hoe minder er gekookt wordt  hoe meer er blijkbaar gekeken wordt naar koken.
Het nieuwe gezin. Na het genot van de magnetron maaltijd - de kinderen naar bed gebracht- uitgeput lekker onderuit kijken hoe een ander liefdevol een smakelijke maaltijd bereidt.

cool 2

Ooit in mijn leven heb ik een SF-verhaal gelezen dat handelde over een totalitair egalitaire staat waarin aan de onrechtvaardigheid dat sommige mensen knapper en aantrekkelijker zijn dan andere een radicaal einde werd gemaakt door die bevoorrechte sexy types uit te rusten met een handicap. Zoals een harige pukkel op de neus, een mank been... de details weet ik helaas niet meer.
Deze heilstaat is gelukkig niet aangebroken maar in plaats daarvan hebben wij de modeindustrie.
Vanmiddag mogen aanschouwen een goed verzorgde jonge vrouw met glamoureuze zonnebril en de bijpassende arrogante blik die zich bleek te hebben gehuld in een spijkerbroek waarvan het kruis tot op haar knieen reikte. Toch zielig als je al op jeugdige leeftijd vanwege de modedictatuur twee incontinentieluiers moet dragen.

leren lever lezen

Een bezoekje aan het Allard Pierson Museum is altijd de moeite waard, maar heeft op dit moment als bonus een tentoonstelling over de Etrusken. De informatie is nog steeds beperkt maar je kunt je enig beeld vormen van de gang van zaken. Verder aardewerk en goudsmeedkunst van een kwaliteit die nu niet meer haalbaar is. Maar dat was in de hele middellandse zeebekken rond 500 v C. niet ongebruikelijk.
Meest fascinerend vond ik het bronzen model van een lever met inscripties als handleiding voor het lezen van de (schaaps)lever. Zoals bekend bij uitstek de manier om de toekomst te voorspellen.
Zelf heb ik wel eens naar de kippelevertjes staan turen alvorens ik ze geen steek wijzer geworden over de toekomst in de pan wierp. Mijn vertrouwen in meer succes met een schaapslever is niet zo groot dat ik aan die ongetwijfeld bloederige boel ga beginnen. Schaapslever is trouwens nogal bitter van smaak.

empathie

Inlevingsvermogen is de grondslag van ons ethisch handelen.
Je zou kunnen zeggen dat het de psychologische voorwaarde is voor de Gouden Regel en Kant's kategorische imperatief.
Wie zich niet kan inleven in de gevoelens van een ander valt onder de categorie psychopaat. En daar zijn er behalve in de managementklasse en in criminele kringen gelukkig niet al te veel van.
Mijn observatie is dat inlevingsvermogen en medelijden heel krachtige impulsen zijn die andere overwegingen moeiteloos de baas zijn.
Zo zag ik onlangs een speech van de republikeinse presidentkandidaat Rick Perry. Nu beschouw ik dit als een abject individu die uitsluitend verwerpelijke en warhoofdige opinies ventileert. Maar de man stond, wellicht onder invloed, zo verschrikkelijk te schutteren en te stumperen en zo evident te lijden aan een verpletterende faalangst dat ik toch werd overvallen door gevoelens van acute deernis.

Interessant vind ik dat onze empathie zich vooral uitstrekt over onze gevoelens en emoties.
Wij reageren op verdriet en angst en ook schaamte trouwens. Plaatsvervangende schaamte is een tamelijk onbehaaglijke ervaring. Met meebeleven van fysieke pijn hebben wij is mijn indruk veel meer moeite.

Als een ander kiespijn heeft hebben wij wel met hem te doen maar het blijft een beetje abstract en indirect.
We proberen wel mee te leven, we voelen onszelf zelfs verplicht om mee te leven maar het lukt niet helemaal.

Dit gebrek aan inlevingsvermogen valt ons niet te verwijten.
Wij kunnen ons niet eens onze eigen pijn goed herinneren. Hoe erg de kiespijn van een maand geleden was is met geen mogelijkheid meer in volle omvang her te beleven. Persoonlijk vergeet ik ook mijn eigen ziektes volledig zodra ze over zijn - alleen ander die mij heeft horen klagen kan mij er nog aan herinneren.

Dit is een geschenk van de evolutie en natuurlijke selectie.
Als wij niet onze pijn vergaten zouden er nooit tweede kinderen geboren worden en waren wij allang uitgestorven.

kleinzielig

In het algemeen heb ik geen hoge pet op van politici maar ik wil wel toegeven dat ik een bewonderaar ben van president Obama - een Obamabot, zoals de tegenstanders zijn fans geringschattend noemen.
Zijn meer dan een jaar durende campagne om met enorme handicaps de eerste zwarte president van Amerika te worden was een waar kunststuk met vele historische momenten. En fascinerend om te volgen: het gestaag oprollen van de politieke machine van de Clintons, de speech over het rassenprobleem die zijn campagne redde, een oorlogsheld als Republikeinse tegenstander die weliswaar knettergek was (bomb Iran) maar dat heeft de Amerikanen nooit tegen gehouden.
Ook zijn optreden als president kan ik als geheel genomen waarderen: ziektekostenverzekering, stimuleren van de economie, regulering van de banken, terugtrekking uit Irak, nucleaire politiek, steun voor de arabische lente, Lybie etc.
Als fan ben je geneigd je held wat tekortkomingen te vergeven. Dat hij Guantanomo Bay niet kan sluiten valt hem niet aan te rekenen - het volledige congres liet hem in de steek. De "surge" in Afganistan bezie ik met meer argwaan maar vooruit het gaat misschien eigenlijk om Pakistan en hij heeft al aangekondigd er weg te willen. Het machteloze beleid ten aanzien van Israel/Palestina is moeilijker te verkroppen maar geen enkele Amerikaanse president die wil worden herverkozen kan in zijn eerste termijn Israel voor het hoofd stoten.
Zelfs het Amerikaanse stemgedrag over de toelating van Palestina tot de Unesco kan ik dus nog wel begrijpen. Maar dat de Amerikanen nu ook hun bijdrage van 60 miljoen op jaarbasis aan de Unesco terugtrekken kan ik op geen enkele manier anders duiden dan kleinzielig. Dit had hij waarschijnlijk kunnen en dus ook moeten voorkomen.

Over het stemgedrag van Nederland zal ik het maar niet hebben. Ik ben immers officieus zelf verklaard Belg.
En wij Belgen hebben voor gestemd.

update: Het schijnt zo te zijn dat dit akkefietje door het congres wettelijk is vastgelegd, en dus voor de regering onvermijdelijk is. Maar het blijft een zielige vertoning

grafruiming

Na enig tobben in familieverband zal het graf van mijn ouders geruimd worden.
Het geheugen laat zich niet dwingen en werkt langs wonderlijke kronkelwegen. Ik denk te pas en te onpas regelmatig aan mijn ouders; soms in verwondering, soms met spijt. Minstens 1 maal in de week betrap mijzelf nog steeds op de urgente aandrift mijn moeder te bellen. Ook barst ik vaker dan mij lief is uit in het gezang:
De baron van Everdingen
zat op het privaat te zingen: bloemkool geef mij maar bloemkool
Het is een blijk van de platvoersheid van mijn geest dat ik mij van de aanmerkelijk verhevener psalmen die mijn vader bij de afwas placht te zingen geen woord meer herinner.
In zekere zin leven ze nog voort in mij.

Maar bij het sporadische bezoek aan hun graf is het mij nooit gelukt enige herinnering, associatie of emotie te ervaren. Leegte. Pas bij hun graf waren ze echt dood.

55 miljard gevonden

Mijn hartelijke felicitaties gaan uit naar mijn Duitse buren dat zij zo rijk zijn dat ze 55 miljard waren kwijtgeraakt en het niet eens gemerkt hebben.
De Amerikanen zijn in Irak wel eens 6 miljard kwijtgeraakt. Zoeken, zoeken, nergens meer te vinden. Net als de vermeende massavernietigingswapens trouwens.
Maar ja ze hadden het nog wel gemerkt terwijl 6 miljard maar peanuts is (vergelijkenderwijs dan).
Voor de Duitse financiers pleit dan weer dat ze het wel weer hebben teruggevonden en niet verdonkeremaand.
Het mag komisch zijn maar het probleem, dat dit op de achtergrond onthult, is dat de bedragen en getallen tegenwoordig zo gigantisch zijn dat werkelijk geen mens zich er een voorstelling bij kan maken. Het aantal nullen is gewoon te groot. We hebben geen getallenintuitie boven de 1000 of eventueel de 1.000.000 waardoor er een mentaal belletje gaat rinkelen als er iets in de berekening helemaal niet klopt. Daarboven is gewoon alles "Veel". Dus vertrouwen we blind op onze rekenmachines.

de euro: hoe lang nog 2

Mijn kleine notitie van die naam in september lijkt helaas nog steeds te kloppen.
Het onlangs bereikte grote akkoord van de europese leiders heeft daaraan niets veranderd. Zojuist bij Buitenhof 3 PvdA economen die het parlement (of de PvdA die in dit geval een sleutelrol kan spelen) adviseerden om niet met het akkoord in te stemmen. Althans niet zonder nadere garanties. Men dacht aan toezicht van het IMF maar dan met versterkte bevoegdheden. De Kam suggereerde een lichte inflatie als de enige mogelijkheid om de zuidelijke economieen weer een kans te bieden om zich ook echt aan de afspraken te houden maar men zag dit niet als haalbaar (Duitsland).
Ik stond er wel van te kijken. Dit was bepaald geen pappen en nathouden.
Uiterst benieuwd of de PvdA komende week metterdaad zijn nek durft uit te steken en het waagt om nee te zeggen.

de export van verse groente

Tegenover de aanhangers van Geert Wilders zal ik het niet graag toegeven maar soms heb ik ook de indruk dat Nederland aardig vol is. Toch werden wij vandaag weer verblijd met het bericht dat Nederland andermaal het land is dat de meeste groente exporteert ter wereld. Aan de ene kant is dit natuurlijk een compliment waard aan de inventiviteit van de nederlandse agrariers en de slimmerds in Wageningen. Aan de andere kant is het absurd dat een van de dichtstbevolkte landen ter wereld zich specialiseert in agrarische activiteiten. Want als ik mij niet vergis lopen wij in de productie van kippen, varkens en marihuana ook voorop.  

verkeerde voorspellingen 2: de auto heeft zijn langste tijd wel gehad

Het was eigenlijk niet zozeer een voorspelling als een niet expliciete verwachting. Maar in retrospectief is deze aanname nogal komisch.
Toch was hij indertijd - wij spreken de jaren 70 - nu ook weer niet helemaal wereldvreemd.
We hadden net van de Club van Rome vernomen dat er grenzen waren aan de groei en dat alle grondstoffen binnenkort op zouden wezen. Een boodschap die op zich plausibel klonk al bleek naderhand dat  "binnenkort " aardig oprekbaar te wezen.
Verder hielden we regelmatig autoloze zondagen vanwege de olieboycot wat ons aardig inpeperde hoe kwetsbaar we waren voor politieke en economische chantage van de landen die op de resterende olie zaten.
Voeg daarbij dat men zich in die tijd ook bewust begon te worden van de milieuvervuiling en de daarmee op termijn verbonden problemen. En dat het gejammer over files ook toen al niet van de vervuilde lucht was.
Alles samen vormde dat een mix waardoor het niet raar was te denken dat de mensheid op zoek zou gaan naar een elegantere oplossing voor het mobiliteitsprobleem.
Maar ik had natuurlijk kunnen beseffen dat de mensen eerder bereid zijn het risico te nemen om hun kindskinderen te laten kreperen dan om deze Heilige Koe te slachten.

bijna gratis 5: stand-up comedy at balloon juice

De aardigste site die ik ken op het internet is Balloon Juice. Progressieve, erudiete en strijdlustige voorpagina-schrijvers over een breed scala aan onderwerpen, al ligt er wel een stevig accent op de amerikaanse politiek. Maar werkelijk grappig wordt het vaak in de commentaren waar men elkaar te vuur en te zwaard bestrijdt met over elkaar buitelende spitsvondigheden. Je hoeft voor stand-up comedy de deur niet meer uit.

uit het oog uit het hart

Ik hoop van harte dat Occupy Damrak zo slim is om niet in te gaan op het allervriendelijkst verzoek van burgemeester van der Laan om zich naar Amsterdam Zuid te verplaatsen.
De bezetting van het Damrak zal inderdaad wel voor wat overlast zorgen maar dat lijkt mij juist de bedoeling van een bezetting. Anders is het gewoon een kampeerterrein.
Als ze eenmaal verhuizen naar het knollenveldje onder de ABN Amro mogen ze nog wel 10 jaar blijven kamperen want de gemeente kan de grond toch niet meer kwijt door de instorting van de kantorenmarkt. Ze zijn daar werkelijk niemand tot enige last en de nietigheid van de beweging wordt temidden van de in droeve mist gehulde kantoorkolossen verpletterend zichtbaar.
Blijven zitten waar je zit, jongens. Je heet geen Occupy Buitenveldert.

Verkeerde voorspellingen 1: religie is een aflopende zaak

De eerlijkheid gebiedt om de sporadische lezer van mijn blog te waarschuwen dat nagenoeg alle voorspellingen of verwachtingen over de toekomst die ik in het verleden heb geuit, nadien falikant foutief zijn gebleken.
Zo heb ik bij de oprichting van de EO verkondigd dat het daarmee natuurlijk niets zou worden: "een achterhoedegevecht". De kerken stromen immers leeg? Alleen wat oudere vrouwen die de dood voelen naderen doen toch nog aan religie?
Een jaar of 25 later was de EO de grootste publieke omroep van Nederland en bezoeken jaarlijks 10.000 en jongeren de EO-landdagen - een geweldige conservatief-christelijke huwelijksmarkt, die ongetwijfeld van groot nut is om op locaal nivo inteelt te voorkomen.
Ik meende in de jaren 70 in mijn optimistische onnozelheid dat het geloven in een vadergod iets was dat de mensheid zo rond de eeuwwisseling wel voorgoed achter zich zou hebben gelaten, zoals de meesten van ons doen met het geloof in Sinterklaas. Inmiddels zijn wij nog steeds wereldwijd in religieuze oorlogen verwikkeld.

de existentie van het breiende vrouwtje

Vanavond valt op de site van doctor biobrain het volgende te vinden als onderdeel van een aardig essay over het voeren van discussies.
"And so you have a Christian who insists that the debate is about whether or not the Atheist can prove that God doesn't exist, while the Atheist insists the debate is about whether or not the Christian can prove that God does exist.
And these simply aren't the same debates, as both sides are insisting that the other side has to prove their argument; and neither of them sees the need to prove their argument.  And since the Christian isn't proving that God exists, the Atheist proclaims victory by saying the default position is that God doesn't exist.  And since the Atheist isn't proving that God doesn't exist, the Christian proclaims victory by saying the default position is that God does exist.  And they both agree that the other person is close-minded for not seeing this obvious logic.
And of course, the big joke here is that the reason they're doing this is because neither side can prove their point, which is why they keep insisting that the debate requires the other person to prove the point.  And this is something I learned a long time ago, which is why I'm agnostic; thus removing me from the requirement of proving anything."

Dit citaat illustreert alleraardigst waarom een debat met een relieugieus aangeraakt persoon volstrekt nutteloos is. Maar the good doctor vergist zich waar hij meent dat de enige uitweg de agnostische positie is.
Het is een kwestie die kennistheoretisch met name door sir Karl Popper allang is opgelost. Dus ik herhaal alleen maar wat vele originelere geesten al eerder hebben uitgelegd. Maar dat kan gezien alle verwarring nooit kwaad.
Stel iemand beweert dat er een vrouwtje achter Venus zit te breien en dat haar breiwerk het leven op aarde vergaand beinvloed en dat er iedere keer dat zij een steek laat vallen een oorlog uitbreekt. Een interessante theorie die mij ongeveer even waarschijnlijk lijkt als astrologie.
Dan kan ik, wanneer ik mijn ongeloof in deze opvatting uit, niet bewijzen dat het breiende vrouwtje niet bestaat (al zijn ongetwijfeld een hoop natuurkundigen in staat het verhaal uiterst ongeloofwaardig te maken) maar dat hoef ik ook helemaal niet. Het gaat erom waar de bewijslast rust.
Het gaat hier om het onderscheid tussen geloof of metafysica en wetenschap.
Het staat iedereen vrij om naar hartelust te geloven in het breiende vrouwtje maar zodra hij claimt dat het breiende vrouwtje ook in wetenschappelijke zin echt bestaat, dan zal hij het ook moeten bewijzen volgens de afspraken of normen die daarvoor in de wetenschap bestaan.
Welnu het demarcatiekriterium tussen geloof en wetenschap dat Popper heeft voorgesteld is naar ik aanneem breed bekend: falsifieerbaarheid.
Het bewijs dat God en het breidende vrouwtje niet bestaan kan niet worden geleverd zoals Biobrain terecht opmerkt. Dit precies de reden waarom deze bewering niet thuishoort in de wetenschap.
Het betreft hier een zogenaamde existentiele uitspraak: "er bestaat ergens in het heelal een groene zwaan."
Deze uitspraak kan niet tot de wetenschap worden toegelaten want hij kan niet worden weerlegd. Ook al bestaat er een miniscule kans dat hij waar is.
De uitspraak: "alle zwanen zijn groen" is daarentegen wel aanvaardbaar want hij kan worden weerlegd door iedereen die een witte zwaan meeneemt. Hetgeen trouwens nog best riskant is want het zijn huneurige beesten. Dus dit is wel een in beginsel wetenschappelijke uitspraak ook al is hij evident niet waar.

En nu maar hopen dat ik niet op mijn beurt de verwarring weer groter heb gemaakt.

Gemengde gevoelens

Als het parlement besluit het ritueel slachten te verbieden dan kun je moeilijk anders dan je kwaad maken over de enorme hypocrisie. Men bekommert zich wel om de bekorting van de doodsnood maar nauwelijks om het afgrijselijke leven dat de dieren in de voedselindustrie beschoren is. Daarbij spelen financiele motieven een belangrijke rol. En de motieven van de PVV zijn natuurlijk helemaal suspect. Maar ja uiteindelijk zijn de dieren met een verbod toch beter af.

Zo is het ook met de progressieve voorstellen voor hervorming van het mondiale financiele stelsel waarmee het Vaticaan dezer dagen kwam. Je kan er moeilijk tegen zijn, als de Paus de Occupy-beweging op links passeert - maar het is wel even slikken.

Taoisme 2: geen triomfalisme

30
Those who lead people by following the Tao
don't use weapons to enforce their will.
Using force always leads to unseen troubles.

In the places where armies march,
thorns and briars bloom and grow.
After armies take to war,
bad years must always follow.
The skillful commander
strikes a decisive blow then stops.
When victory is won over the enemy through war
it is not a thing of great pride.
When the battle is over,
arrogance is the new enemy.
War can result when no other alternative is given,
so the one who overcomes an enemy should not dominate them.
The strong always weakened with time.

This is not the way of the Tao.
That which is not of the Tao will soon end.


Wat een beschaving vergeleken met de oorlogshitserij en de oproepen tot genocide in de bijbel. Of vergeleken met het Irak-beleid van Cheney en Bush.

Zie Taoisme 1 voor toelichting

bijna gratis 4: garnalenschillen

Toegegeven het pellen van hollandse garnalen is nogal een gepriegel. Je moet er even de juiste meditatieve geestesgesteldheid voor zien te bereiken. Zogezegd garnalen-zen of de tao van het garnalenpellen.
En de beloning is groot. Weinig hapjes zo lekker als een hand garnalen met wat peper en een likje mayonaise op een melbatoastje (zie hieronder).
Maar wat resteert, de garnalenschillen die meestal worden weggeworpen, is minstens net zo waardevol.
Een kwartiertje laten trekken, even zeven en je hebt een krachtige, bijna zoete basis voor een vissoep.  

knagen aan de arrogantie

Ik bewonder de volharding van de "bezetters" die vanavond andermaal in hun tentjes de nacht op het beursplein doorbrengen.
Niet omdat ik enige illusie koester dat hun actie in directe zin veel concreets zal opleveren.
Maar ik heb wel de hoop dat zij knagen aan de arrogante zekerheid van de bankiers, de financiele elite en de supplyside economen dat zij onvermijdelijk opnieuw gered zullen worden als zij weer een economische instorting veroorzaken. De Occupy-beweging zou zo een tweede reddingsoperatie wel eens langzaam politiek onhaalbaar kunnen maken. En daarmee een zeer belangrijke preventieve werking kunnen hebben.

levenslang

Onlangs werd een debat aangekondigd tussen een geleerde die voorspelde dat de mens binnen afzienbare termijn dankzij nieuwe medische technieken (toverwoord: stamcel!) wel 150 jaar kan worden en een geleerde die meende dat het bij 110 jaar zou blijven. Of zij het verschil gedeeld hebben en samen zijn uitgekomen op 130 jaar weet ik niet. Intuitief hecht ik ook meer geloof aan de geleerden die menen dat er nog wel een paar jaar extra ruimte inzit maar dat die winst weer teniet zal worden gedaan door de obesitas-epidemie. Waar het mij nu om gaat is dat die projecties van levensverlenging tot meer dan een eeuw bijna altijd worden gepresenteerd als positief - iets waarop wij ons mogen verheugen.
Terwijl het natuurlijk gewoon simpelweg een ramp zou zijn. Een demografische en sociaal-economische catastrofe. Zorgkosten, medische kosten, pensioenlasten... dat behoeft verder toch hopelijk geen betoog.
Maar ook op het persoonlijk vlak is het natuurlijk een ramp. Medische mogelijkheid valt op dit moment eigenlijk altijd naadloos samen met medische norm en -en vanuit het perspectief van de arts- medische plicht.
Dus als we 130 kunnen worden dan zullen we het ook moeten worden.
En dat vooruitzicht is geen pretje. Het sexuele leven wordt na het 100 ste jaar toch echt wat minder zonnig. Daar kan echt geen viagra tegenop. En zo zal het zijn met alle lichamelijke functies. En al die medicijnen die je moet eten met al die fijne bijwerkingen die je dan krijgt. En dan zullen we het over de geestelijke aftakeling maar niet hebben.
Kortom ik heb gisteren de pil van Drion wat al te achteloos als onhaalbaar terzijde geschoven ten faveure van een ontmedicalisering van de huidige wetgeving.
Als we allemaal meer dan 100 kunnen worden dan moet er een mogelijkheid komen om er uit te stappen op een nette manier. Dan is die pil misschien nu nog onhaalbaar maar daarom niet minder urgent en noodzakelijk.

De Pilman komt langs

In het Parool een schitterende tekening van Hein de Kort. Ziekenhuissituatie:

mannetje: Moeder is erg gelovig
arts: Oh .. in dat geval zullen we alles in het werk stellen om het onnodig lijden zo lang mogelijk te verlengen..

Hetgeen mij deed denken aan pil van Drion. Jaren niet meer van gehoord.
Even het geheugen opfrissen bij Wikipedia:
De pil van Drion is een door de Nederlandse rechtsgeleerde Huib Drion in 1991 voorgestelde hypothetische pil waarmee een (hoog)bejaarde die 'klaar is met leven' op humane wijze een einde aan zijn of haar leven zou kunnen maken op een zelfgekozen tijdstip. De pil zou in de voorstelling van Drion met zekere veiligheidsmaatregelen vrij verkrijgbaar moeten zijn. Deze legale verkoop van de pil zou wat betreft Drion alleen gelden voor mensen van 75 jaar of ouder. De pil zou feitelijk uit 2 pillen bestaan. Pil A & Pil B zouden met enkele dagen tussentijd ingenomen moeten worden. Dit zou ertoe dwingen er nog eens over na te denken. In ruimere zin gaat de discussie over de pil van Drion over het recht (of niet) op zelfdoding.
Een dergelijk medicament bestaat tot op heden nog niet in Nederland.
Voormalig Minister van Volksgezondheid Els Borst (D66) zorgde in de jaren negentig voor ophef in Nederland omdat zij de Pil van Drion wilde legaliseren.

Erg mooi en ik ben voorstander en zou hem tezijnertijd zelf ook wel willen.
Maar ik verwacht dat dit te radicaal is en blijft en er dus nooit van zal komen.

Eerlijkerheidshalve heb ik de actuele situatie rond beleid en uitvoering van euthanasie niet scherp in beeld.
Ik spreek dan ook verder in vermoedens - al schrik je van het aantal mensen dat op internet informeert waar je die pil zou kunnen kopen.
Ik denk dat het probleem niet zozeer is gelegen in de wetgeving en de waarborgen voor zorgvuldig handelen.
Er is niks mis met zorgvuldigheid en het voorkomen van ongelukken zelfs als het allemaal wat burokratisch wordt. Voor mijn part worden de waarborgen nog aangescherpt. Het probleem ligt volgens mij in de uitvoeringspraktijk. Het probleem is dat de arts niet alleen de euthanasiebeslissing neemt maar hem ook nog zelf moet uitvoeren. De arts is opgezadeld met een dubbelrol. Hij begeleidt het stervensproces en beoordeelt het criterium ondraaglijk lijden. Maar hij moet ook nog eens de levensbeeindiging zelf uitvoeren.

Nu is het gelukkig zo dat artsen een gezonde hekel hebben aan het doden van hun patienten.
Dat moeten we vooral zo houden. Bovendien hebben ze vaak ook nog eens een jarenlange persoonlijke band gekregen. Dat maakt het er ook al niet gemakkelijker op.
Menige arts heeft dan ook naar mijn indruk een diepe weerzin tegen de hem opgelegde taak om actief levensbeeindigend in te grijpen. Dit beinvloedt sterk zijn beoordeling van de ondraaglijkheidscriterium. Hij heeft bewust of onbewust neiging tot uitstellen in de hoop dat het tot afstel komt. Ofwel door het overlijden van de patient ofwel doordat de patient is niet meer bij machte is de doodswens nogmaals te bevestigen.

Die rollen moeten dus worden gescheiden. De arts beoordeelt uitsluitend de medische situatie: het ondraaglijk lijden. Voor mijn part gaat er dan eerst nog een psycholoog langs om te kijken of de doodswens wel oprecht is. En een jurist om erop toe te zien dat de zaak juridisch klopt en er geen erfgenamen zitten te stoken.

En als dat allemaal netjes op orde is komt de Pilman. Die gaat niet eerst uitvoerig kennismaken en koffidrinkend een emotionele band opbouwen. Nee, zij volstaat met het sober overhandigen van de pil en het er op toe te zien dat hij geconsumeerd wordt. En dan vertrekt zij weer. Het is in een half uur gepiept.
Dit lijkt een ingewikkelde procedure maar hij kan volgens mij binnen een week worden afgewikkeld terwijl de arts nu de situatie soms maanden rekt in hoop dat hij er onder uitkomt.
De Pilman moet natuurlijk op een verantwoorde manier met vergif kunnen omgaan. Een specialisme binnen de opleiding voor apothekersassistent?

Lafaards

Saddam Hussein werd gevonden weggedoken in een gat in de grond.
Qaddaffi vond zijn einde weggekropen in een rioolbuis.
Zoveel eerloze lafheid verbaast mij toch enigszins.

De grote sadisten en slachters zijn trillende konijnen als zij zelf aan de beurt zijn.